Τα ηφαίστεια των Μεθάνων

Τα ηφαίστεια των Μεθάνων ξεκίνησαν τις δραστηριότητες των πριν περίπου 3-6 εκατομμύρια χρόνια στην ανατολική ακτή της Πελοποννήσου και στον Σαρωνικό κόλπο. Πριν από τις πρώτες υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις, υπήρχαν μερικά μικρά νησάκια από ασβεστόλιθο του γεωλογικού Μεσαίωνα (Τριαδικό, Γιούρα και Κιμωλία). Λόγω της πίεσης της Βόρειας Αφρικής, η οποία καταβυθίζεται κάτω από στις μικρασιατικές και ευρωπαϊκές πλάκες, υπήρχαν τεκτονικές κινήσεις που οδήγησαν στο σχηματισμό βουνών και της τάφρο της Επιδαύρου.
Ακόμα και σήμερα, παρατηρούνται πολυάριθμα ρήγματα και η στρέβλωση του έδαφος, όπου σχηματίστηκαν τεράστιες συσκευασίες από υπόγεια πετρώματα και σχηματίστηκαν οι κορυφές όπως ο Ορθολίθιος κοντά στην Καλλονή.
Όπου υπάρχουν ρήγματα και διαταραχές στο φλοιό της γης, το μάγμα βρίσκει μια διέξοδο. Ως αποτέλεσμα, σχηματίστηκαν υποθαλάσσια ρεύματα λάβας τα οποία δημιουργούσαν λαβές μαξιλαριού ("pillow lava"). Τα υπόλοιπα αυτών των σπάνιων πετρωμάτων λάβας μπορεί να τα βρει κανείς στα Μέθανα, π.χ. στον υδροθερμικό κρατήρα "Λοφίσκος" και γύρο από την Κάτω Μούσκα.
Και το μικρό ηφαίστειο του Πόρου προήλθε από την τάφρο της Επιδαύρου επίσης και τμήματα του νησιού της ηφαιστειακής Αίγινας στο κέντρο του Σαρωνικού κόλπου. Πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια (24-30 εκ.) υπήρχε ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή των Μεγάρων στην περιοχή του ηφαιστείου Σουσάκη και γύρο από το Λουτράκι.
Τα Μέθανα προέρχονταν από το δυτικό άκρο του Σαρωνικού κόλπου. Υπήρξαν πολυάριθμες φρεατικές εκρήξεις στην αρχή (που δημιούργησαν ελαφρόπετρα σε πολλά σημεία), στη συνέχεια, για πολύ καιρό μόνο μικροί θόλοι λάβας βγήκαν και αργότερα πάλι βίαιες φρεατικές εκρήξεις σχημάτιζαν μια μεγάλη καλντέρα στο κέντρο της χερσονήσου, παρόμοια με αυτή της Νίσυρο. Σήμερα η κοιλάδα Σταυρολόγγος είναι ένα υπόλοιπο αυτής της καλντέρας.
Μετά από αυτές τις πολύ βίαιες εκρήξεις ήρθε μια εποχή που σχηματίστηκαν μόνο θόλοι λάβας ή ρέουν ρεύματα λάβας στις κοιλάδες. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης δημιουργήθηκαν πολυάριθμοι κώνοι λάβας στην ορεινή περιοχή, το τελευταίο ήταν 270 π.Χ. ο θολωτός της Καμένης Χώρας, ο μικρός  θόλος Άγιος Ανδρέας και τα ρεύματα λάβας στα καρστικά βουνά της Κρασοπαναγίας είναι μάλλον παλιότερα.
Έκτοτε, τα Μέθανα βρίσκονται σε φάση ανάπαυσης. Οι ηφαιστειακές δραστηριότητες δεν έχουν όμως τελειώσει! Αν υπάρχει φρέσκια ροή μάγματος στις ήδη υπάρχουσες θόλους μάγματος, μπορεί να γίνει η ανάμιξη των και να ξεκινήσει ο νέος κύκλος δραστηριοτήτων.

Υ.Γ. Διευκρίνιση: Όταν μιλάμε για τα «ηφαίστεια», στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο ένα ηφαίστειο που λαμβάνει το μάγμα του από μερικούς θαλάμους μάγματος και που έχει πολλά σημεία εξόδου, «ηφαίστεια».

Η ηφαιστειακή χερσόνησος Μέθανα ανήκει στους δυτικότερους πρόποδες του ηφαιστειακά ενεργού τόξου του Αιγαίου. Αυτή η τοξοειδής ζώνη των ενεργών ηφαιστείων περιλαμβάνει:

• Την χερσόνησο Μεθάνων
• Το ηφαίστειο Σουσάκι και το Λουτράκι
• Τον αρχιπέλαγο της Μήλου
• Τον αρχιπέλαγο της Σαντορίνης
• Τον αρχιπέλαγο των Κω & Νίσυρο

Οι τελευταίες δραστηριότητες αυτών των ηφαιστείων:
270 π.Χ. Μέθανα
200 μ.Χ. ένα ηφαίστειο στην Μήλο
1950 μ.Χ. η Νέα Καμένη Σαντορίνης
1886 μ.Χ. η Νίσυρο (υδροθερμικές έκρηξεις)